Een hormoonstaafje is een klein plastic staafje dat onder de huid wordt gebracht, waar het hormoon afgeeft waardoor je niet zwanger wordt.
Dit artikel is deel van onze Anticonceptie Collectie!
In dit artikel
Notitie: de informatie hieronder komt uit bronnen (1-5), tenzij anders aangegeven.
Wat is het?
Het hormoonstaafje, ook wel implantaat genoemd, is een klein staafje van plastic. Dit wordt onder je huid gebracht, waar het hormoon afgeeft. Meestal wordt het staafje in je bovenarm gezet.
Afhankelijk van het soort staafje wordt het hormoon progestine (hieronder uitgelegd) continu afgegeven voor 3 tot 5 jaar. Wanneer die periode voorbij is, moet je een nieuw staafje laten inbrengen om beschermd te blijven. Als je op zoek bent naar bescherming die nog langer aanhoudt, past een spiraal misschien beter bij je.
Om je voor te bereiden op het inbrengen van het staafje, krijg je meestal eerst een lokale verdoving (lidocaïne). Dat kan ook een beetje pijn doen. Het staafje inbrengen is meestal heel snel gebeurd: binnen 5 minuten zit 'ie erin. Daar voel je niks van als je de verdoving hebt gehad. Daarna krijg je een verbandje en is het wat beurs op de plek waar het staafje is ingebracht. Je kunt daar ook een blauwe plek krijgen.
Er zijn meestal geen lichamelijke onderzoeken nodig voordat je een staafje krijgt.
Hoe werkt het?
Het hormoon progestine is een synthetische (in het lab gemaakte) vorm van het natuurlijke hormoon progesteron. Dit hormoon onderdrukt de eisprong, waardoor wordt voorkomen dat er een eitje wordt afgegeven. Zonder eitje kan er ook geen bevruchting plaatsvinden. Progestine verdikt ook het slijm in de baarmoederhals, wat voorkomt dat zaadcellen door de baarmoederhals de baarmoeder in gaan. Dat voorkomt bevruchting als er toch een eitje werd afgegeven. Tenslotte maakt het staafje het endometrium dunner, en dat voorkomt innesteling van een eitje dat onverhoopt toch werd bevrucht.
Hoe effectief is het?
Het hormoonstaafje is één van de meest effectieve soorten anticonceptie die beschikbaar zijn. Bij perfect gebruik en bij typisch gebruik is de effectiviteit bijna 100%. Van de 1000* mensen met een staafje, zal er slechts ongeveer 1 zwanger worden binnen een jaar.
Bij sommige mensen is het staafje minder effectief door medicatie die ze nemen (bijvoorbeeld medicatie tegen epilepsie of sint-janskruid). Vraag je arts naar interactie met jou medicijnen en supplementen, omdat dat soms je risico op zwangerschap kan vegroten.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Het staafje kan onregelmatige bloedingen veroorzaken. Sommige mensen stoppen helemaal met bloeden. Andere mogelijke bijwerkingen zijn hoofdpijn, verbeterde of juist verergerde acne, gewichtstoename, buikpijn, misselijkheid en stemmingswisselingen. Er zijn gevallen gerapporteerd waarin het staafje verplaatst is of uit de huid kwam, maar het is zeer zeldzaam dat dit tot gevaarlijke situaties leidt (6).
Het risico op baarmoederkanker is mogelijk verminderd als je een staafje gebruikt.
Slechts een deel van de mensen die deze methode gebruiken zal (sommige van) deze bijwerkingen krijgen, en sommige mensen zulllen bijwerkingen krijgen die hier niet bij staan. Of jij er wel last van gaat krijgen hangt af van veel verschillende factoren.
Wanneer kan ik hier niet voor kiezen?
Als je zwanger bent, trombose hebt (gehad), of een levertumor, leverziekte, hart- en vaatziekte, bepaalde reumatische aandoeningen, onverklaarbaar vaginaal bloedverlies of borstkanker hebt.
Soms kun je het staafje wel gebruiken, ook al heb je een van bovenstaande aandoeningen. Heb het erover met je arts om erachter te komen of dit voorbehoedsmiddel een optie is voor jou.
Werkt het meteen?
Dit hangt af van wanneer je staafje is ingebracht. Als je binnen 5 dagen na de start van je menstruatie begint ben je meteen beschermd. Als je na meer dan 5 dagen na de start van je menstruatie begint, dan moet je nog andere anticonceptie (zoals een condoom) gebruiken als je seks hebt in de 7 dagen na het aanbrengen van je eerste pleister. Dat moet ook als je meer dan 3 weken geleden bevallen bent en je geen borstvoeding geeft.
Ga het na bij je arts als je niet zeker weet welke situatie op jou van toepassing is.
Wat gebeurt er met mijn vruchtbaarheid als ik stop?
Je vruchtbaarheid komt binnen ongeveer een maand na het verwijderen van je staafje terug (7).
Beschermt het tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's)?
Nee. Alleen hormonen beschermen niet tegen SOA's. Als je seks hebt met een nieuwe of ongeteste partner, gebruik dan ook een condoom.
*Mensen betekent hier iedereen die zwanger kan worden, onder wie meisjes, vrouwen, en non-binaire en personen en transgender mannen die nog hun baarmoeder, vagina en eierstokken hebben
Ben je benieuwd naar andere opties om jezelf tegen ongewilde zwangerschap te beschermen? Lees dan hier over andere methodes van anticonceptie!
Dit artikel wordt nog medisch beoordeeld.
Medewerkers
Auteur Juliëtte Gossens
Reviewers Sophie Oppelt en Selina Voßen
Redacteur Juliëtte Gossens
Vertaler Juliëtte Gossens
Bronnen
McFarlane I (ed.). Seeing the unseen: The case for action in the neglected crisis of unintended pregnancy. United Nations Population Fund. 2022. Available from: https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/EN_SWP22%20report_0.pdf
Hacker NF, Gambone JC, Hobel CJ (eds.). Hacker & Moore’s Essentials of Obstetrics & Gynecology. 6th ed. Philadelphia: Elsevier; 2016.
Hoffman BL, Schorge JO, Halvorson LM, Hamid CA, Corton MM, Schaffer JI (eds.). William’s Gynecology. 4th ed. New York: McGraw-Hill Education; 2020.
Centers for Disease Control and Prevention. The United States Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use, 2016 (US MEC). Available from: https://www.cdc.gov/reproductivehealth/contraception/mmwr/mec/summary.html
Centers for Disease Control and Prevention. 2016 U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use (U.S. SPR). Available from: https://www.cdc.gov/reproductivehealth/contraception/mmwr/spr/summary.html
Van Schie D, Lagro-Janssen T. Een hormoonimplantaat komt spontaan naar buiten. Medisch Contact. February 2nd, 2022. https://www.medischcontact.nl/kennis-carriere/wat-ziet-u/wat-ziet-u-gezien/een-hormoonimplantaat-komt-spontaan-naar-buiten.htm [Accessed September 21st, 2022]
Girum T, Wasie A. Return of fertility after discontinuation of contraception: a systematic review and meta-analysis. Contraception and Reproductive Medicine. 2018;3:9. DOI: 10.1186/s40834-018-0064-y
Let op: de informatie die we hier voor je verzamelen is strikt voor educatieve doeleinden. Als je je niet goed voelt of als je enige klachten of vragen over je gezondheid hebt, neem dan alsjeblieft contact op met je arts of andere relevante zorgmedewerker. Wij geven geen medisch advies.
Comentários