De hormoonpleister is een soort van sticker die op je huid wordt geplakt. Je lichaam neemt dan de hormonen op die de sticker afgeeft.
Dit artikel is deel van onze Anticonceptie Collectie!
In dit artikel
Notitie: de informatie hieronder komt uit bronnen (1-5), tenzij anders aangegeven.
Wat is het?
De hormoonpleister is een soort sticker die op je huid wordt geplakt. Je lichaam neemt dan de hormonen op die de pleister afgeeft. De pleister bevat twee soorten hormonen: oestrogeen en progestine. Hieronder wordt beschreven hoe die hormonen werken.
De pleister komt op je arm, buik, torso of bil. Je kunt alles doen wat je normaal ook doet, zoals douchen, sporten en zwemmen. De pleister is namelijk waterresistent.
Je moet je pleister elke week vervangen. De meeste mensen nemen na drie weken een pauze van een week, waarin ze geen pleister dragen. Tijdens deze week kun je ongesteld worden. Je kunt er ook voor kiezen om de pleistervrije week over te slaan. Bespreek met je arts welk schema voor jou het beste is.
Voordat een arts de pleister voorschrijft, zal deze meestal je bloeddruk even meten.
Hoe werkt het?
De pleister bevat zowel oestrogeen als progestine. Oestrogeen is een hormoon dat van nature in het lichaam voorkomt, en progestin is een synthetische (in het lab gemaakte) vorm van het natuurlijke hormoon progesteron. Deze hormonen onderdrukken de eisprong, waardoor wordt voorkomen dat er een eitje wordt afgegeven. Zonder eitje kan er ook geen bevruchting plaatsvinden. De hormonen verdikken ook het slijm in de baarmoederhals, wat voorkomt dat zaadcellen door de baarmoederhals de baarmoeder in gaan. Dat voorkomt bevruchting als er toch een eitje werd afgegeven. Tenslotte maakt de pleister het endometrium dunner, en dat voorkomt innesteling van een eitje dat onverhoopt toch werd bevrucht.
Hoe effectief is het?
De pleister is heel effectief. Bij perfect gebruik beschermt het in 99.7% van de gevallen tegen zwangerschap. Dat wil zeggen dat van elke 1000 mensen* die deze methode gebruiken, er ongeveer 3 per jaar zwanger worden.
Bij typisch gebruik daalt de effectiviteit naar 91%. Er komen dan 90 zwangerschappen voor bij elke 1000 mensen* per jaar. Deze daling wordt grotendeels verklaard doordat mensen hun pleister niet op tijd vervangen. Je kans op zwangerschap wordt dan groter. Als je denkt dat het lastig voor je zal zijn om eraan te denken je pleister te vervangen, kun je misschien beter voor een andere methode kiezen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een spiraal, en staafje of een condoom.
Bepaalde medicatie kan de effectiviteit van je pleister verlagen, zoals medicatie tegen epileptische aanvallen en bepaalde antibiotica. Bespreek jouw medicatie en supplementen met je arts om er zeker van te zijn dat er geen interacties met je pleister optreden, want dat kan je risico op zwangerschap vergroten.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
De meest voorkomende bijwerking is irritatie van de huid op de plek waar de pleister zit. Je kunt dit grotendeels voorkomen door je pleister steeds op een iets andere plek te plakken als je er een nieuwe op doet.
Er kan ook een verandering in je menstruatiepatroon optreden, waarbij de menstruatie meestal lichter wordt. Soms krijg je onregelmatige bloedingen. Sommige mensen krijgen hoofdpijn, misselijkheid, gevoelige borsten of irritatie of ontstekingen bij de vagina.
Slechts een deel van de mensen die deze methode gebruiken zal (sommige van) deze bijwerkingen krijgen, en sommige mensen zulllen bijwerkingen krijgen die hier niet bij staan. Of jij er wel last van gaat krijgen hangt af van veel verschillende factoren.
Wanneer kan ik hem niet gebruiken?
Tijdens de eerste 3-6 weken na bevallen van een kindje. Ook wordt dit voorbehoedsmiddel afgeraden als je rookt, of als je hoge bloeddruk, bepaalde reumatische aandoeningen, migraine met aura, multipele sclerose (MS), al meer dan 20 jaar suikerziekte, inflammatoire darmziekten (zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa), leverziekte, galblaasziekte, hart- en vaatziekten of borstkanker hebt, als je een beroerte of trombose hebt gehad, of als je risicofactoren voor trombose hebt.
Soms kun je de hormoonpleister wel gebruiken, ook al heb je een van bovenstaande aandoeningen. Heb het erover met je arts om erachter te komen of dit voorbehoedsmiddel een optie is voor jou.
Er is onderzoek dat suggereert dat de hormoonpleister misschien niet goed werkt als je obesitas hebt, omdat de pleister dan niet genoeg hormonen afgeeft om een zwangerschap te voorkomen. Vraag je arts of dit op jou van toepassing is.
Werkt het meteen?
Dit hangt af van wanneer je met de hormoonpleisters begint. Als je binnen 5 dagen na de start van je menstruatie begint ben je meteen beschermd. Als je na meer dan 5 dagen na de start van je menstruatie begint, dan moet je nog andere anticonceptie (zoals een condoom) gebruiken als je seks hebt in de 7 dagen na het aanbrengen van je eerste pleister. Dat moet ook als je meer dan 3 weken geleden bevallen bent en je geen borstvoeding geeft.
Ga het na bij je arts als je niet zeker weet welke situatie op jou van toepassing is.
Als je een volgende pleister te laat aanbrengt (meer dan 48 uur later dan de bedoeling was), neem dan contact op met je arts als je niet weet wat je moet doen. Dat geldt ook als je aan het overgeven bent of diarree hebt gehad. De bijsluiter van je pleister beschrijft meestal de gevallen waarin je nog steeds beschermd bent en wanener niet, maar soms is het lastig. Als het niet helemaal duidelijk is kun je beter even bellen met je huisarts!
Wat gebeurt er met mijn vruchtbaarheid als ik stop?
Je vruchtbaarheid komt meestal binnen een paar weken tot 3 maanden terug nadat je gestopt bent met de pleisters (6).
Beschermt het tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's)?
Nee. Alleen hormonen beschermen niet tegen SOA's. Als je seks hebt met een nieuwe of ongeteste partner, gebruik dan ook een condoom.
*Mensen betekent hier iedereen die zwanger kan worden, onder wie meisjes, vrouwen, en non-binaire en personen en transgender mannen die nog hun baarmoeder, vagina en eierstokken hebben
Ben je benieuwd naar andere opties om jezelf tegen ongewilde zwangerschap te beschermen? Lees dan hier over andere methodes van anticonceptie!
Dit artikel wordt nog medisch beoordeeld.
Medewerkers
Auteur Juliëtte Gossens
Reviewers Sophie Oppelt en Selina Voßen
Redacteur Juliëtte Gossens
Vertaler Juliëtte Gossens
Bronnen
McFarlane I (ed.). Seeing the unseen: The case for action in the neglected crisis of unintended pregnancy. United Nations Population Fund. 2022. Available from: https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/EN_SWP22%20report_0.pdf
Hacker NF, Gambone JC, Hobel CJ (eds.). Hacker & Moore’s Essentials of Obstetrics & Gynecology. 6th ed. Philadelphia: Elsevier; 2016.
Hoffman BL, Schorge JO, Halvorson LM, Hamid CA, Corton MM, Schaffer JI (eds.). William’s Gynecology. 4th ed. New York: McGraw-Hill Education; 2020.
Centers for Disease Control and Prevention. The United States Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use, 2016 (US MEC). Available from: https://www.cdc.gov/reproductivehealth/contraception/mmwr/mec/summary.html
Centers for Disease Control and Prevention. 2016 U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use (U.S. SPR). Available from: https://www.cdc.gov/reproductivehealth/contraception/mmwr/spr/summary.html
Girum T, Wasie A. Return of fertility after discontinuation of contraception: a systematic review and meta-analysis. Contraception and Reproductive Medicine. 2018;3:9. DOI: 10.1186/s40834-018-0064-y
Let op: de informatie die we hier voor je verzamelen is strikt voor educatieve doeleinden. Als je je niet goed voelt of als je enige klachten of vragen over je gezondheid hebt, neem dan alsjeblieft contact op met je arts of andere relevante zorgmedewerker. Wij geven geen medisch advies.
Comments