Amerika Birleşik Devletleri'nde gestasyonel diyabet yaygınlığı oldukça yüksektir: ABD'de tanınan gebeliklerin %2 ila %10'unda gebelik diyabeti görülür (1). Bu sayı, muhtemelen obezite sayısı arttığı için yıllar içinde önemli ölçüde artmıştır (2).
Gebeliğe bağlı diyabeti olan hamile insanlar, sağlıklı insanlara kıyasla istenenden daha yüksek kan şekeri seviyelerine sahiptir. Bunun nedeni, vücudun insülin direnci, yani insüline karşı artan duyarsızlığıdır. Hamilelik sırasında, pankreasın insülin üreten kısımlarının genişlemesi nedeniyle insülin seviyeleri genellikle yükselir. İnsülin, kandaki glikozun hücrelere alınmasından sorumlu olan hormondur ve kan şekeri konsantrasyonunu azaltır. Hamilelik sırasında insülin seviyeleri belirgin şekilde artmasına rağmen, plasenta tarafından salgılanan bazı hormonlar insülin direncine neden olur. Sonuç olarak bu hormonlar, insülinin etkisini göstermesini engellerler. Böylece kan şekeri seviyeleri normalden yüksek olur (2).
Gebelik diyabetin sonuçları
Gebelik diyabetinin kısa vadeli sonuçları, ortalamadan daha büyük yenidoğan (makrozomi), gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) ve yenidoğan hastalıklarını içerebilir. Diğer bir önemli kısa vadeli sonuç ise yenidoğan hipoglisemisidir. Bu durumda, yenidoğanın kan şekeri seviyesi normalden düşüktür. Bundan dolayı yenidoğanın kan şekeri konsantrasyonunun kapsamlı bir şekilde izlenmesi zorunludur. Uzun vadeli sonuçlar, bebeğin ilerleyen yaşlarda çocukluk obezitesi geliştirme riskinin artması, glikoz toleransının azalması ve metabolik sendromdur (diyabet, hipertansiyon ve obezitenin bir kombinasyonu). Gebe kişinin kendisi de gebelik diyabeti geçirdikten sonra ileride tip II diyabet geliştirmeye daha yatkındır (2).
Bakım
Gebelik diyabetinden etkilenen anne-baba adaylarının çoğu beslenme tedavisi ve artan fiziksel egzersiz dahil olmak üzere yaşam tarzları düzenlenerek tedavi edilir. Beslenme tedavisinin önemli bir özelliği, alınan kalorinin gün içinde kademeli olarak dağıtılmasını içerir. Bu sayede yemekten hemen sonra kan şekeri seviyesi aşırı derecede yükselmez ve tokluk hiperglisemisi (yemekten hemen sonra kan şekerinin çok yükselmesi) gerçekleşmez (3).
Yaşam tarzı değişiklikleri ile düzelmeyen hastalar için ek insülin tedavisi bir çözüm olabilir. İnsülin kan şekerini düşürmek için çok hızlı çalışır. Artan insülin direnci nedeniyle oldukça yüksek dozlarda insülin verilebilir (3).
Referanslar
Gestational Diabetes Centers for Disease Control and Prevention 2021 [updated August 10, 2021. Available from: https://www.cdc.gov/diabetes/basics/gestational.html ]
Lynn R, Tomich P. Gestational Diabetes: Diagnosis, Classification, and Clinical Care. Obstet Gynecol Clin North Am. 2017;44(2):207-17. DOI: 10.1016/j.ogc.2017.02.002
Alfadhli EM. Gestational diabetes mellitus. Saudi Med J. 2015;36(4):399-406. DOI: 10.15537/smj.2015.4.10307